شهره صدری – تصاویر یک کلان شهر بیابانی غرق در آب، جهان را شگفت زده کرد و صحبت از بارور شدن ابرها، تغییرات آب و هوا و طراحی شهرها برای تشدید آب و هوا را برانگیخت. صحنه‌هایی از محله‌های ویران‌شده توسط سیل در یکی از خشک‌ترین مناطق کره زمین، این هفته جهان را مبهوت کرده است.
بارش شدید باران در امارات متحده عربی و عمان باعث غرق شدن خودروها، مسدود شدن بزرگراه ها و کشته شدن دست کم 21 نفر شد. پروازهای فرودگاه دبی، یک مرکز بزرگ جهانی، به شدت مختل و یا برای ساعت های متمادی لغو شد.
این طوفان ابتدا روز یکشنبه گذشته عمان را درنوردید، پیش از آنکه روز سه شنبه امارات را درنوردید، برق را قطع کرد و باعث اختلال در پروازها شد. سیل خانه ها را زیر آب برد و باعث هرج و مرج ترافیکی شد و مردم را در خانه های خود در دبی گرفتار کرد. به گفته مقامات امارات متحده عربی این کشور شاهد شدیدترین بارندگی در تاریخ بوده است.
بارش‌ها اتفاق عجیبی نبودند – پیش‌بینی‌کنندگان هواشناسی طوفان‌های چند روزه را پیش‌بینی کردند و هشدارهایی صادر کردند. اما اتفاقی که در دبی افتاد قطعا غیرعادی بودند. ببینیم دانشمندان در این باره چی می گویند:
باران شدید در آنجا نادر است، اما بی سابقه نیست.
به گزارش نیویورک تایمز، در شبه جزیره عربستان به طور متوسط، سالانه چند اینچ باران کم می‌بارد، اگرچه دانشمندان دریافته‌اند که بخش قابل توجهی از این بارش در فوران‌های نادر اما شدید و نه به صورت باران‌های دوره‌ای می‌بارد.
مقامات امارات متحده عربی گفتند که مجموع بارندگی 24 ساعته در روز سه‌شنبه گذشته بیشترین میزان بارندگی در کشور از زمان شروع ثبت رکورد در سال 1949 بوده است. اما بخش‌هایی از این کشور یک دور قبلی از طوفان‌های تندری را در ماه گذشته تجربه کرده بودند.
عمان با خط ساحلی خود در دریای عمان نیز در برابر طوفان های استوایی آسیب پذیر است. طوفان های گذشته در آنجا باران سیل آسا، بادهای قوی و رانش گل را به همراه داشته و خسارات زیادی به بار آورده است.
پیش‌بینی می‌شود که گرم شدن زمین باعث تشدید بارش‌ها شود.
طوفان‌های قوی‌تر پیامد اصلی گرمایش جهانی ناشی از فعالیت های انسانی است. همانطور که جو گرمتر می شود، می تواند رطوبت بیشتری را در خود نگه دارد، که در نهایت می تواند به صورت باران یا برف به زمین برسد. اما این بدان معنا نیست که الگوهای بارندگی دقیقاً به همان شیوه در هر گوشه از جهان تغییر می کند.
دانشمندانی که توسط سازمان ملل متحد برای بررسی سیل در دبی گرد آمدند در آخرین ارزیابی خود از تحقیقات آب و هوایی، دریافتند که داده‌های کافی برای نتیجه‌گیری قطعی در مورد روند بارندگی در شبه جزیره عربستان و چگونگی تأثیر تغییرات آب و هوا بر آنها وجود ندارد. محققان گفتند، با این حال، اگر اجازه داده شود که گرمایش جهانی در دهه‌های آینده بدتر شود، باران‌های شدید در منطقه به احتمال زیاد شدیدتر و مکررتر خواهند شد.
نقش بارورسازی ابرها مشخص نیست.
امارات متحده عربی برای چندین دهه برای افزایش بارندگی و افزایش ذخایر آب با بارور کردن ابرها تلاش کرده است. اساساً، این امر شامل پرتاب ذرات به ابرها برای تشویق رطوبت به جمع شدن در قطرات بزرگتر و سنگین تر است، قطراتی که بیشتر به صورت باران یا برف می بارد.
بارورسازی ابرها و سایر روش‌های تقویت باران در سراسر جهان از جمله در استرالیا، چین، هند، اسرائیل، آفریقای جنوبی و ایالات متحده آزمایش شده‌اند. مطالعات نشان داده‌اند که این عملیات‌ها در بهترین حالت می‌توانند بر میزان بارندگی تأثیر بگذارند – به اندازه‌ای که یک بارندگی را به بارانی بزرگتر تبدیل کند، اما احتمالاً نم نم باران را به سیلاب تبدیل نمی‌کند.
با این حال، کارشناسان می گویند تعیین میزان بارورسازی ممکن است در طوفان های این هفته نقش داشته باشد، نیاز به مطالعه دقیق دارد.
به گفته برخی از دانشمندان به طور کلی، ارزیابی تأثیر بارورسازی ابرها کاملاً یک چالش است.
یکی از مقامات مرکز ملی هواشناسی امارات متحده عربی، عمر الیزیدی، هفته گذشته به خبرگزاری ها گفت که این آژانس هیچ گونه بارورسازی در طول طوفان های اخیر انجام نداده است. با این حال، اظهارات او روشن نکرد که آیا این نیز در ساعات یا روزهای قبل درست بود.
آقای الیزیدی روز پنجشنبه به سوالات ایمیلی نیویورک تایمز پاسخ نداد و عادل کمال، سخنگوی این مرکز، بلافاصله اظهارنظر بیشتری نکرد.
به گزارش الجزیره، تا پایان روز سه‌شنبه، بیش از 142 میلی‌متر در دبی باران بارید . نزدیک به 127 میلی متر باران در فرودگاه بین المللی دبی ثبت شده. جایی که حدود 76 میلی متر باران در طول یک سال طبیعی است.
برخلاف ادعای عمر الیزیدی، گزارش ها به نقل از هواشناسان در مرکز ملی هواشناسی امارات می گویند که دبی 6 یا 7 پرواز بارورسازی ابرها را قبل از شروع بارندگی انجام داده است. داده‌های ردیابی پرواز که توسط خبرگزاری آسوشیتدپرس تجزیه و تحلیل شده است همچنین نشان می‌دهد که یک هواپیمای وابسته به تلاش‌های باروری ابرهای امارات متحده عربی روز دوشنبه در سراسر کشور پرواز کرد. بارورسازی ابرها که در دهه 1990 آغاز شد، بخشی از تلاش کشور برای رفع کمبود آب بوده است.
با این حال وی تاکید کرده است: یکی از اصول اولیه بارورسازی ابرها این است که قبل از بارندگی باید ابرها را در مراحل اولیه آن هدف قرار دهید، اگر وضعیت رعد و برق شدید دارید، برای انجام عملیات باروری خیلی دیر شده است.
شهرها در مکان های خشک برای سیل طراحی نشده اند
سیل هر جا که اتفاق بیفتد، فقط به میزان بارندگی بستگی ندارد. این موضوع همچنین درباره این است که وقتی آب روی زمین جریان می گیرد چه اتفاقی می افتد – از همه مهمتر این است که این اتفاق در مکان هایی که مردم زندگی می کنند، چگونه خواهد بود.
بارندگی در امارات متحده عربی و سایر نقاط شبه جزیره عربستان که معمولاً به دلیل آب و هوای خشک بیابانی شناخته می شود، نادر است. دمای هوا در تابستان می تواند به بالای 50 درجه سانتیگراد برسد. امارات متحده عربی و عمان نیز فاقد سیستم های زهکشی برای مقابله با باران های شدید هستند و جاده های زیر آب در هنگام بارندگی غیر معمول نیست.
شهرها در مناطق خشک اغلب برای زهکشی بسیار مؤثر طراحی نشده اند. در این مناطق، سطوح سنگفرش شده مانع از نفوذ باران به داخل زمین می شود و آن را مجبور به ورود سیستم های زهکشی می کند که به راحتی می توانند غرق شوند.
یک مطالعه اخیر در شارجه، پایتخت سومین امارت بزرگ در امارات نشان داد که رشد سریع این شهر در نیم قرن گذشته، آن را در برابر سیل در سطوح بسیار پایین‌تر باران نسبت به قبل آسیب‌پذیر کرده است.
آیا تغییرات آب و هوایی باعث بارش شدید باران شده است؟
به گزارش الجزیره، کارشناسان و مسئولان گمانه زنی ها مبنی بر اینکه بارور شدن ابرها باعث بارندگی شده است را رد کرده اند.
رایان مائو، دانشمند ارشد سابق اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده، می‌گوید : اگر این اتفاق با باروری ابرها رخ می داد، آنها همیشه آب خواهند داشت. شما نمی‌توانید به خودی خود از هوای رقیق باران ایجاد کنید و 152.4 میلی‌متر آب دریافت کنید.
کارشناسان می گویند که سیل احتمالاً به دلیل یک سیستم آب و هوایی معمولی است که با تغییرات آب و هوایی تشدید شده است.
مارک هاودن، مدیر مؤسسه آب و هوا، انرژی و راه حل های بلایای دانشگاه ملی استرالیا، گفت: گرم شدن کره زمین منجر به آب گرم “فوق العاده” در دریاهای اطراف دبی شده است، جایی که در بالا نیز هوای بسیار گرمی وجود دارد.
این امر هم نرخ بالقوه تبخیر و هم ظرفیت جو برای نگهداری آن آب را افزایش می‌دهد و امکان بارندگی‌های بزرگ‌تری مانند آنچه را که اخیراً در دبی دیدیم را فراهم می‌کند.
بر اساس گزارش‌ها، بارش‌های شدید ناشی از طوفان آرامی بود که طی چند روز در سراسر شبه جزیره عربستان و به سمت خلیج عمان حرکت کرد. این طوفان رطوبت فراوان استوایی را از نزدیک استوا منتقل کرد و آن را به شدت در منطقه منتشر کرد. طوفان همچنین چند روز قبل در مدل های پیش بینی ظاهر شده بود.
سوزان گری، استاد هواشناسی دانشگاه ریدینگ گفت که طوفان‌های استوایی عظیمی مانند این «رویدادهای نادری برای خاورمیانه نیستند». او به یک مطالعه اخیر اشاره کرد که نزدیک به 100 رویداد از این قبیل را در جنوب شبه جزیره عربستان از سال 2000 تا 2020 تجزیه و تحلیل کرد که بیشتر آنها در ماه های مارس و آوریل بودند، از جمله طوفان مارس 2016 که تنها در چند ساعت بارشی تقریباً 240 میلی متر در دبی رخ داد.
بارورسازی ابرها چیست؟
بارورسازی ابرها نوعی فرآیند تغییر آب و هوا است که معمولاً سعی در افزایش بارش باران یا برف دارد. قطرات ابر خود به خود تشکیل نمی شوند. برای اینکه رطوبت متراکم شود، به سطحی نیاز دارد که به آن بچسبد. درون یک ابر، ذرات ریز در هوا به نام هسته های تراکم وجود دارد که پایه ای برای اتصال رطوبت به آن ایجاد می کند.
بارورسازی ابرها از هواپیماها و توپ های زمینی برای پرتاب ذرات به ابرها استفاده می کند و هسته های بیشتری را جذب می کند و رطوبت را جذب می کند. هنگامی که قطرات کافی با هم ترکیب می شوند، سنگین می شوند و به صورت باران یا برف به زمین می افتند.
ذرات ریز مانند گرد و غبار و خاک اغلب با فراهم کردن سطوحی برای متراکم شدن رطوبت، نقش کلیدی در تشکیل ابر و بارش دارند. یدید نقره به طور بالقوه می تواند همان عملکرد را انجام دهد. مواد دیگری مانند یخ خشک نیز ممکن است برای اهداف مشابه استفاده شوند.
این روش که در دهه 1940 ابداع شد، نمی تواند آب را از یک آسمان صاف ایجاد کند – ذراتی باید به ابری پرتاب شوند که از قبل رطوبت را در خود نگه می دارد تا سقوط کند، یا بیشتر از آن چیزی که به طور طبیعی سقوط می کند.
بارورسازی ابرها هنوز در جامعه آب و هوا بحث برانگیز است، بیشتر به این دلیل که اثبات این امر بسیار دشوار بوده است، و همچنین مشخص نیست که تأثیر منفی ممکن است داشته باشد.
دولت ها در مناطق خشکسالی مانند غرب ایالات متحده و امارات متحده عربی در فناوری هایی مانند بارورسازی ابرها به امید بارندگی سرمایه گذاری کرده اند.
حدود 50 کشور از جمله ایالات متحده، چین، استرالیا، امارات متحده عربی، آلمان، هند، مالزی، روسیه و مکزیک از باروری ابر استفاده می کنند.
اداره احیای ایالات متحده سال گذشته 2.4 میلیون دلار برای باروری ابرها در امتداد رودخانه کلرادو که بیش از حد بهره برداری شده است، هزینه کرد. یوتا اخیراً بودجه کاشت خود را ده برابر افزایش داده است.
چین اغلب از بارورسازی برای آبیاری استفاده می کند. همچنین در بازی های المپیک 2008 پکن با هدف صاف نگه داشتن آسمان از آن استفاده کرد.
منابع: نیویورک تایمز – الجزیره
