شهره صدری- مساله آب و جنگ در تاریخ در بسیاری از موارد در هم تنیده شده است. مارک زیتون، استاد امنیت آب در دانشکده توسعه بین المللی، دانشگاه آنگلیای شرقی، مقالات متعددی در مورد جنگ و آب در نشریات و روزنامه ها منتشر کرده است. متن زیر نوشته وی در مورد استفاده آب به عنوان تاکتیک جنگی است که در مارچ 2023 در سایت The conversation منتشر شده است.
آب زندگی است و ما بدون آب نمی توانیم زندگی کنیم. به عنوان یک استاد امنیت آب که بر نقش آن در درگیری تمرکز دارد، می دانم که آب نیز مرگ است. و منظور من فقط نیروی مخرب وحشتناک سیل نیست – صدها کودک در پاکستان و دو برابر بزرگسالان در اثر فاجعه آب و هوایی باران موسمی بسیار وحشتناک، در تابستان 2022 رودخانه سند غرق شدند.
منظورم روشی است که ما از آب در جنگ استفاده می کنیم – یا به طور خاص، به عنوان ابزاری برای اهداف خشونت آمیز سیاسی یا نظامی از آب استفاده می کنیم. زمانی که به یک سلاح تاکتیکی و یک منبع استراتژیک میدان جنگ تبدیل می شود.
تبدیل آب به اسلحه
بشر برای قرن ها از رودخانه ها برای آسیب رساندن به دشمنان خود استفاده کرده است. در اوایل قرن 15، لئوناردو داوینچی با نیکولو ماکیاولی در تلاشی ناموفق برای منحرف کردن رودخانه آرنو از شهر رقیب فلورانس، پیزا، کار کرد.
چهار قرن بعد، سربازان و کشاورزان نوجوان بلژیکی دقیقاً می‌دانستند که چگونه قسمت‌هایی از رودخانه یسر را که سربازان آلمانی در طول جنگ جهانی اول در امتداد آن پیشروی کرده بودند، تغییر دهند تا سیل ایجاد کنند. یک قرن دیگر پس از آن، نیروهای اوکراینی تنها منبع آب کریمه را پس از الحاق روسیه به کریمه قطع کردند و پس از آن نیروهای روسی از رودخانه دنیپرو برای توقف پیشروی نیروها استفاده کردند.
در جنگ ها از رودخانه ها اغلب برای پنهان کردن جنایات نیز استفاده میشود. پلیس پاریس ده ها تن از قربانیان الجزایری خود را در سال 1961 به داخل رود سن انداخت. در حالی که نیروهای سوری ده ها نفر از افرادی را که در سال 2013 اعدام کرده بودند به رودخانه حلب و در سال 2015 به داخل رود العاصی انداختند. مقامات سودانی حداقل 40 نفر از مردم خود را به داخل رودخانه پرتاب کردند.
تک تیراندازها ارزش تاکتیکی آب را نیز می دانند. در دهه 1990 در سارایوو، تک تیراندازها چندین طبقه بالاتر در ساختمان‌های متروکه نشستند، تا زنان و کودکانی را که برای برداشتن آب جان خود را به خطر انداخته و ته کوچه ای میرفتند، هدف قرار دهند. همچنین در دهه 1970 در اردوگاه پناهندگان در بیروت، تک تیراندازها به قول محمود درویش، «گویی غزال های تشنه شکار می کنند» در فاصله ای دور از لوله نشتی در پشت دوربین خود پنهان بودند. آب قاتل نامی که محمود درویش بر آن گذاشت. – آبی آمیخته با خون تشنه هایی که برای یک فنجان از آن جان خود را به خطر انداختند. آبی که آتش جنگ را در میان بادیه نشینان در زمان های گذشته روشن می کرد. آبی که پادشاهان عرب را به حرکت واداشت و بار تماس تلفنی با رئیس جمهور آمریکا را برای انجام یک معامله سودمند بر دوش آنها انداخت: نفت را بردارید، به ما آب بدهید- بخشی از نوشته محمود درویش با نام خاطره ای برای فراموشی-
و آب را می توان به صورت استراتژیک تر مورد استفاده قرار داد. ده ها آب انبار عمومی در سال 2006 در جنوب لبنان مانند آبکش سوراخ شدند، احتمالاً برای دور نگه داشتن کسانی که به بیروت گریخته بودند. به طور مشابه، سالمندانی که از فرار از جنگ در روستاهای کوزوو در دهه 1990 امتناع می‌کردند، مرتباً به چاه‌های حیاط خلوت ریخته می‌شدند تا فرزندان بزرگسال خود را از بازگشت دلسرد کنند.
نوع متفاوتی از پاکسازی نیز در امتداد کرانه باختری رود اردن اتفاق می‌افتد، جایی که دولت اسرائیل آب را برای شهرک‌نشینان تامین می‌کنند، اما از راه‌های اداری و فیزیکی برای ندادن آب به مردم محلی استفاده می‌کنند. در اینجا سیاست آب با اهداف سیاسی و نظامی آمیخته شده است تا جایی که عملاً قابل تشخیص نیستند.
با این حال، از آب همیشه بعنوان ابزار مؤثر خشونت نظامی و سیاسی در جنگ ها یاد نمیشود. به عنوان مثال، کمپین عظیم “دولت‌سازان” بریتانیا در جنگ جهانی دوم، که در آن سدها با “بمب‌های جهنده” هدف قرار گرفتند، به طور غیرصادقانه‌ای به عنوان یک تاکتیک خوب جنگی معرفی میشود. در واقع، در نهایت این کمپین تنها موفق شد دو سد را به درستی از بین ببرد و اکثراً زنان اسیر جنگی غیرنظامی روسی را که مجبور به کار در کارخانه های آلمانی در کنار رودخانه روهر شده بودند، کشت. در جنگ داعش، دولت اسلامی (داعش) دریافته است که کنترل یک سد در عراق و سوریه به طور خودکار کنترل مردمی را که در پایین دست زندگی می کنند به شما نمی دهد.
منبع: theconversation
