شهره صدری – یادداشت- در انتهای ماه بهمن و با گذشت 150 روز از سال آبی؛ ذخایر آب سدهای کشور 20 درصد کاهش نسبت به سال گذشته را نشان میدهد. سدهای تهران تنها دارای 17 درصد پرشدگی مخزن هستند.
آمار دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور نشان میدهد، با سپری شدن 150 روز از سال آبی تا 30 بهمن‌ماه (سال آبی 1401-1400) مجموع حجم ذخایر آب در مخازن سدهای کشور به حدود 11.32 میلیارد متر مکعب رسیده که نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته بیانگر 20 درصد کاهش است.
به گفته فیروز قاسم زاده مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور، میزان حجم ورودی سدهای کشور در سال آبی جاری کاهشی معادل 15 درصد نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته دارد. اما با توجه به اینکه ذخایر برفی سال جاری تاکنون نسبت به سال قبل بیش از دوبرابر بوده که ذوب برف در ماه‌های آتی باعث رشد ورودی به سدها خواهد شد. ولی آیا این ذوب برف کاهش ذخایر آبی را جبران خواهد کرد؟
قاسم زاده اضافه کرد میزان پرشدگی سد زاینده‌رود در استان اصفهان، سدهای استان تهران، سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه و سدهای استان خوزستان در شرایط فعلی به ترتیب حدود 10، 17، 35 و 49 درصد است.
با توجه به وضعیت اصفهان با تنها 10 درصد و استان تهران با 17 درصد پرشدگی سدهای تامین کننده آب شرب، شرایط نه چندانی خوشایندی در انتظار تابستان پیشرو در این کلان شهرها را میتوان پیش بینی کرد.
تامین آب مورد نیاز کلان شهر تهران با جمعیتی حدود 9 میلیون نفر و استان تهران با جمعیتی حدود 14 میلیون نفر بر عهده 5 سد است. پنج سدی که وضعیتی نگران کننده دارند. آخرین آمار از مجموع 20 میلیون مترمکعب آب در سدهای لار و لتیان خبر میدهد که تامین کننده آب شرق تهران هستند. این درحالی است که ذخیره آب سد امیرکبیر یک سوم سال گذشته است و به 30 میلیلون مترمکعب رسیده و سدهای طالفان و ماملو نیز در مجموع 300 میلیون مترمکعب ذخیره آبی دارند.
احتمال دارد با توجه به کمبود شدید آب در سدهای لار و لتیان، آبرسانی به شرق تهران از منابع آبی در غرب استان تامین شود. این بدان معناست که توازن تامین آب در پایتخت در حال برهم خوردن است. در صورت ادامه روند کاهش نزولات جوی و از آن مهمتر عدم تغییر در رفتار مصرف کنندگان آب در تهران، تابستان کم آبی در انتظار پایتخت نشینان خواهد بود.
بطور متوسط سرانه مصرف آب شهروندان تهرانی 240 لیتر در شبانه روز است که 70 لیتر بیشتر از سرانه کشور است. در حالیکه سرانه مصرف آب در اروپا 130 لیتر در شبانه روز است، مصرف تهرانی ها تقریبا دو برابر بیشتر از سرانه مصرف اروپایی هاست.
با توجه به کمبود ذخایر آبی کشور و خصوصا تهران، باید به فکر تغییر جدی رفتار شهروندان پایتخت نشین در مصرف آب بود. آگاهی رسانی در خصوص تغییر الگوی مصرف آب هیچ گاه بطور جدی نه از سوی دولت و نه از سوی رسانه ها و بخش آموزشی کشور مورد توجه نبوده است.
در حال حاضر مساله بحران آب برای مردم ایران به یک پذیرش عادی تبدیل شده است. در واقع واکنشی در برابر اخبار کم آبی و بحران آب در میان مردم نمی بینیم. منظور از واکنش مردم نسبت به مساله بحران آب مسلما شعارهای ضد دولتی نیست. بلکه توقع آن را داشتیم حداقل در بین درصدی از مردم شاهد تغییر رفتار در الگوی مصرف آب باشیم که متاسفانه اینطور نیست.
قطعا وضعیت بد منابع آبی در سال جاری میتواند فرصتی باشد برای تلنگر به مردم پایتخت نشین تا در مصرف آب خود دقت کنند. البته این تغییر الگوی مصرف آب در کنار آگاهی رسانی و آموزش به برخورد جدی از سوی مسئولین با مشترکین پرمصرف نیز دارد.
برخی از مردم تهران در خصوص کم آبی به این نکته اشاره دارند که کم آبی واقعی نیست چرا که فشار آب منزل ما هیچ گاه تغییری نکرده است. به نظر میرسد تامین آب پایتخت نشینان به هر قیمتی باعث شده است تا مساله کم آبی از سوی جمعیتی حدود 9 میلیون نفر جدی گرفته نشده و تغییری در الگوی مصرف آنها ایجاد نکند.
