شهره صدری- تا سال 2025، برای اکثریت ساکنان این سیاره، دسترسی به آب ناکافی و یا به طور چشمگیری با کمبود مواجه خواهد بود. با فشار حاضر بر منابع آب انتظار می رود که تنش جدید ژئوپلیتیک نیز شکل گردد.
یکی از فشارهای وارده بر منابع آب، افزایش جمعیت جهان و رسیدن به 8 میلیارد نفر تا سال 2025 است. این افزایش جمعیت عمدتا در کشورهایی رخ خواهد داد که با کمبود منابع آب مواجه هستند. به طور مثال اتیوپی، در حال حاضر 62 میلیون نفر جمعیت داد که در سال 2025 با دو برابر شدن جمعیت به 135 میلیون نفر خواهد رسید.
شهرنشینی سریع همراه با انفجار جمعیت در طی 25 سال آینده، عاملی خواهد بود تا حدود 2.5 میلیارد نفر در کشورهای در حال توسعه، ساکن شهرها شوند و همین افزایش جمعیت شهرنشین باعث ایجاد مشکلات جدی تامین آب خواهد بود.
بسیاری از شهرها به زبان ساده، حداقل های استقبال از این افزایش جمعیت را هم نخواهند داشت. زیر ساختهای شهری نیاز به تامین هزینه های بالایی دارد که در کنار تامین آب، به آنها نیز باید فکر شود. (دسترسی به خدمات بهداشتی، سلامتی و فرهنگی ، آموزشی و حمل و نقل) . در کشورهای در حال توسعه، فشار ها با آگاهی مردم از این مسئله که تنها مشکلات محیط زیستی نیستند تقویت خواهد شد، در واقع سلامت هم دغدغه جوامع خواهد بود.
در کنار این موارد، گرمتر شدن زمین، اثرات غیر مستقیمی مانند افزایش تلفات تبخیر آبها، کاهش تغذیه سفره های آب زیر زمینی را نیز در پی خواهد داشت که می تواند بر ذخیره منابع آبی تاثیر گذار باشد. حتی در مناطقی که حجم بارش سالانه به سختی تغییر می کند، مشکلاتی از تمرکز بارش در زمستان نیز ممکن است به وجود آید، خصوصا در مناطقی که قطب کشاورزی هستند. تاثیر مشکل جهانی تغییر آب و هوا، احتمالا می تواند تاثیراتی فراتر از خشکسالی و یا سیل بر مناطق داشته باشد.
چه پاسخ هایی می تواند به طور مشخص برای این مشکلات وجود داشته باشد؟
راه حل های فنی در مقیاس بزرگ در کشورهایی مانند مصر به کار گرفته شده اند. با وجود خشکسالی، کشورهای جنوب صحرای افریقا در دهه 80 میلادی تحت تاثیر قحطی قرار گرفتند، اگر چه منابع تامین آب این کشورها روی همان حوضه آبریز سایر کشورهای قاره افریقا بود. با توجه به فاجعه طبیعی سیل که در چین رخ داد و هزاران نفر قربانی و میلیون ها نفر آواره شدند، یک استراتژی ممکن ساخت سد بزرگ برای مهار سیل و محافظت در برابر نوسانات تغییر آب و هوایی و همچنین تامین انرژی برقابی باشد. با این حال، دستکاری و نفوذ در طبیعت می تواند عواقب و نتایج ناخواسته ای را در پی داشته باشد. منتقدان راه حل های بزرگ مقیاس یادآوری می کنند که خشک شدن دریاچه آرال در روسیه در پی رویای توسعه کشت پنبه با آبیاری در مقیاس وسیع بود.
علاوه بر این، این کارهای بزرگ در زمان خود فقط دارای امتیاز نبوده اند. اینجا و آنجا، راه حل های فنی در مقیاس های کوچک هم ارائه شده است. در اردن، قصد دارند تا آب را با استفاده از اختلاف ارتفاع بین دو نقطه برای یک نیروگاه برقابی از خلیج عقبه در دریای سرخ توسط کانال به بحرالمیت انتقال دهند. این پروژه در اصل دو هدف دارد، شیرین کردن آب دریا و بالا اوردن سطح آب در بحر المیت. این نوع از پروژه ها که شانس ایجاد منبع جدید و قابل توجهی برای عرضه دارند، ممکن است هوشمندانه باشند.
امروزه، توجه به راه حل های متمرکز برای رسیدگی به تقاضا، از جمله از طریق مکانیسم های قیمت گذاری در بازار، به منظور ترویج استفاده پایدار نیز مورد بحث است.
اگر اغلب کشورهای توسعه یافته مشکل کمبود آب ندارند، انها اغلب با مشکلات تامین آب روبرو هستند. منابع آب شیرین در سیاره به احتمال زیاد تحت فشارهایی از قبیل زباله، مدیریت نه چندان درست با قیمت آب بهای کم، زیرساختهای ناکافی مواجه خواهد بود، در حالیکه فن آوری های بهتر می تواند در حل مشکلات کمک کند.
برای تشویق یک مصرف پایدار، ضروری است که منابع و اکوسیستم ها ارزش گذاری اقتصادی شوند و هزینه های دیگر مانند منابع آلاینده در قیمت گذاری لحاظ گردد. اصلاح قیمت ها از نقطه نظر اقتصادی جالب توجه است.
در بخش کشاورزی، که در حدود 70% از مصرف جهانی آب را ( در برابر 20% مصرف صنعتی و 10% برای مصارف خانگی) به خود اختصاص داده است، میتواند دارای یک درجه رقابت بین بخشی به جز موارد خاص، سوبسیدها و برنامه های عمومی برای گسترش آبیاری برای دستیابی به منابع نادر آب باشد.
حقوق قابل معامله می تواند راه دیگری برای مدیریت منابع آب باشد. برای طرفداران این راه حل، این اطمینان حاصل خواهد شد که قیمت آب نشان دهنده ارزش از دیگر کاربری های احتمالی می باشد و ایجاد مشوق هایی برای استفاده بیشتر تولید کننده و کارآمدتر نسبت به هزینه است. به طور مثال، کشاورزان که آب را با قیمت آزاد معامله می فروشند، می توانند دارای انگیزه ای برای فروش آب مازاد خود با قیمت بالاتر به اراضی دیگر شوند.
با این حال، چنین سیستمی می تواند برای پیاده سازی و مدیریت پرهزینه باشد. این اجازه (قانون) باید اصلاح شود. منظور از پیاده سازی اقدامات برای اطمینان از اجزای حقوقی، و یا ساخت تاسیسات جدید برای دسترسی آب توسط ظرفیت مصرف کنندگان است. در هر صورت، دولت ها هنوز هم مسئول برخی از جنبه ها مانند استانداردهای کیفی، یا کنترل سیلاب هستند.
برای کاهش اتفاقات ناگوار در آینده، از همین امروز باید محافظت از منابع آغاز گردد. در برخی از مناطق جهان، وضعیت بیشتر نگران کننده است. تجربه به ما آموخته است که شرایط بسیار دشوار خواهد بود. این شرایط دشوار در ترکیب فعالیت های سیاسی، سرمایه گذاری و شکل هایی از توسعه که اطمینان دهد از دسترسی عادلانه به مقدار کافی آب سالم بیشتر نمود پیدا خواهد کرد.
منبع: Patrick Love ، برنامه OCDE برای آینده
