شهره صدری- سدها زیرساخت هایی هستند که برای کنترل جریان رودخانه ها و ذخیره مقدار زیادی آب در دریاچه مخازن سدها ساخته میشوند. آنها نه تنها برای تامین آب کشاورزی و کنترل سیلاب، بلکه برای تولید برق نیز مورد استفاده قرار می گیرند. آب آزاد شده از سدها از طریق عبور از توربین ها، با کمک انرژی مکانیکی برق تولید می کند.
از زمان ساخت اولین سدها در اواخر قرن نوزدهم، هزاران نیروگاه برقابی در سراسر جهان ساخته شده است. جنوب شرقی آسیا نیز از این قاعده مستثنی نیست. مکونگ، ایراوادی و چائو پرایا از جمله حوضه های رودخانه ای هستند که توجه صنعت برقابی را به خود جلب کرده اند.
همه این رودخانه ها از شهرهای بزرگی مانند کوالالامپور یا سنگاپور که تقاضای برق آنها زیاد است فاصله دارند.
پس، چرا ما باید به سدها علاقمند باشیم؟
دلایل بسیاری وجود دارد. اولین مزیت رقابتی انرژی آبی نسبت به سوخت های فسیلی این است که ردپای کربن آنها کم و تقریبا صفر است. این بدان معنی است که برقابی می تواند به ما کمک کند تا حداقل مصرف تا حدی گاز، زغال سنگ و نفت را که بسیاری از کشورها به آن متکی هستند، جایگزین کنیم.
علاوه بر این، سدها چندین دهه طول عمر داشته و هزینه های عملیاتی کمتری دارند، زیرا آب منبع انرژی رایگان است و در جایی که رودخانه های بزرگ با تنگه های پرشیب روبرو می شوند، برق بیشتری تولید می شود.
بعنوان مثال، لائوس ده ها نیروگاه برقابی دارد که کل ظرفیت برقابی نصب شده آن حدود هفت گیگاوات است. این تقریبا نیمی از تولید ظرفیت کل انرژی برق سنگاپور است.
اما برای اطمینان از تحقق این مزایا، ما باید قادر به “جابجایی” و یا انتقال برق از رودخانه های بزرگ به شهرهای بزرگ باشیم. چنین خدماتی ممکن است توسط شبکه برق انجمن ملل جنوب شرقی آسیا (ASEAN ) ارائه شود. زیرساخت بزرگی که برای اتصال همه کشورهای ASEAN طراحی شده است. این شبکه بزرگ که اولین بار در دهه 1990 طراحی شد، هنوز در حال ساخت و گسترش است.
در حالیکه کل برنامه ریزی و تحقق این زیرساختها ممکن است سالها طول بکشد، ما در حال حاضر در حال اثبات توانایی انجام آن هستیم. بعنوان مثال، مالزی یک قرارداد انرژی سه جانبه با تایلند و لائوس امضا کرده است که براساس آن این کشور انرژی برق را از طریق تایلند از لائوس خریداری می کند. مالزی این طرح را طرح مهمی اعلام کرده است که طی دو سال آینده اجرا خواهد شد.
روش های بیشتری وجود دارد که با استفاده از آنها از طریق نیروگاه های برقابی میتوان به کاهش کربن کمک کرد: سدها مکمل تولید برق سایر انرژی های تجدید پذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی هستند که تولید برق آنها به صورت مقطعی است.
از آنجا که باتری های بزرگ هنوز مقرون به صرفه نیستند، شرکت های برق از سدها برای ذخیره آب و در نتیجه انرژی استفاده کنند. بعبارت دیگر، سرویس های تولید برق می توانند تولید برقابی را در زمان تابش خورشید و وزش باد کاهش دهند و سپس در صورت لزوم آن را افزایش دهند. با ادغام همه این منابع، ما راهی برای کاهش ردپای کربن بخش برق داریم.
آیا ساخت سدها همیشه خبر خوبی است؟
متاسفانه، پاسخ منفی است.
همانطور که سدها در مهار انرژی های تجدید پذیر قدرتمند هستند، بر محیط تاثیر منفی نیز می گذارند. آنها بخش های رودخانه را قطع کرده، در نتیجه رسوب و مواد مغذی، جریان حیاتی رودخانه ها را محدود و گاهی متوقف می کنند. آنهاهمچنین مانع مهاجرت ماهی ها میشوند و رژیم های هیدرولوژیکی طبیعی را تغییر میدهند.
در برخی موارد، مخازن آب بطور دائمی مناطق بزرگی را که محل زیست تنوع زیستی و جوامع بومی هستند، در آب غرق می کنند. بعبارت دیگر، بهای پنهانی وجود دارد که هم محیط زیست و هم جامعه برای نیروی برقابی می پردازد. بنابراین جای تعجب نیست که بسیاری از سازمان ها از ساخت سدهای جدید حمایت می کنند.
یک نمونه بارز سد Xayaburi ، پروژه برقابی 1.4 گیگاواتی است که اخیرا در شمال لائوس به پایان رسیده است. فقط بزرگ بودن این سد نیست که ایجاد نگرانی می کند، بلکه واقعیت این است که این اواین سدی است که توسط لائوس در جریان اصلی رودخانه مکونگ ساخته شده است. این بدان معنی است که این سد تاثیر عمیق تری بر اکوسیستم رودخانه و آبزیان دارد.
از اینجا به کجا میرویم؟
کاهش انتشار دی اکسیدکربن از بخش برق یک گام اساسی در جهت مبارزه با تغییر اقلیم است، بنابراین ممکن است انتظار داشته باشیم که در سالهای آینده انرژی برقابی همچنان همراه با انرژی خورشید، بادی و سایر انرژی های تجدید پذیر نقش مهمی را ایفا کنند.
انتظار میرود با همکاری بیشتر کشورهای جنوب شرقی آسیا در زمینه توافق نامه های انرژی واتصال شبکه برق مراکز تقاضا و شهرهای بزرگ به سایت های تولید برق بیشتر، فشار بر حوضه های رودخانه ها کاهش یابد.
بعنوان مثال، تایلند نه تنها برق از لائوس وارد می کند، بلکه سهم خود از انرژی های تجدید پذیر را نیز افزایش میدهد. اگر همه این کشورها طبق برنامه پیش بروند، سهم انرژی های تجدید پذیر تا سال 2037 به حدود 30 درصد افزایش می یابد. این بدان معناست که شهرهای بزرگ مانند بانکوک می توانند به انرژی برق وارداتی کمتر تکیه کرده و بیشتر به انرژی خورشیدی، بادی و زیست توده متکی باشد.
منبع: کانال خبری آسیا
