شهره صدری – زنان در کشورهای در حال توسعه مانند منطقه خاورمیانه اغلب به‌عنوان مصرف‌کنندگان آب یا به‌عنوان مدیران آب فقط در خانواده‌های خود دیده می‌شوند. به آنها صدا و فضایی برای مشارکت در مدیریت آب در سطوح گسترده تر جامعه یا نهادهای مدیریتی داده نمی شود. خیلی اوقات، از حضور آنها در گفتگو و مدیریت در مورد دسترسی به آب جلوگیری میشود. با این حال، ما می دانیم که باید زنان را در قلب سیاست ها و مداخلات آب قرار دهیم تا آنها موفق شوند و نیازهای همه استفاده کنندگان را برآورده کنند.
از آنجایی که با بحران آب تشدید شده توسط مدیریت های اشتباه در گذشته در کشور مواجه هستیم نیاز به یک رویکرد تازه و همراهی زنان برای مدیریت آب می تواند ضروری باشد. با ادامه نادیده گرفتن نقش زنان در مدیریت منابع آب نمی توان به اهداف مدیریت پایدار منابع آب دست یافت. گوشه ای از اهمیت مشارکت زنان و حضور بیشتر آنها در حوزه آب و زنان را میتوان در نکات زیر مورد توجه قرار داد.
هیچ چیز بدون ما نمی تواند برای ما باشد
“بدون ما هیچ چیز برای ما نیست” اصلی است که باید در هسته هر برنامه آب و زنان دیده شود. این معنایی فراتر از مشارکت نمادین زنان دارد و در واقع هدفی برای ارائه مشارکت معنادار زنان و توانمندسازی آنها در تصمیم‌گیری دارد.
چیزی کمتر از تغییر دگرگون کننده را نپذیرید
دگرگونی نقش و قدرت زنان تنها از طریق یک رویکرد چند وجهی با اصلاحات ساختاری و فرهنگی محقق خواهد شد. دگرگونی باید مدیریت آب را به صدای زنان، نمایندگی و مشارکت در مدیریت و فرآیندهای تصمیم گیری پیوند دهد.
حتی در شرایطی که چالش‌های مهمی برای مشارکت زنان وجود دارد، تغییر تحول‌آفرین میتواند اتفاق بیفتد. این نیاز به همبستگی بیشتر زنان در مشارکت و حضور در تصمیم گیری ها دارد. جایی که زنان خود باید برای دیده شدن و مشارکت قدم بردارند، والا جامعه مردسالار چندان میدان به حضور زنان در مدیریت منابع آب نمیدهد.
نوآوری و فناوری باید همواره فراگیر باشد
با افزایش کم‌آبی، خشکسالی و کاهش منابع آب، نوآوری‌های جدید در حوزه آب و فناوری‌های مقرون‌به‌صرفه این پتانسیل را دارد که زندگی زنانی را که به طور نامتناسبی تحت تأثیر کمبود آب و کاهش کیفیت آب قرار دارند، تغییر دهد.
نوآوری بار کار و زمان صرف شده برای جمع آوری آب را که اغلب بر دوش زنان می افتد، از بین می برد. به ویژه در مناطق روستایی یا مناطقی که تحت تأثیر درگیری قرار گرفته اند، نوآوری می تواند سلامت را بهبود بخشد و ابزاری قدرتمند برای ارائه دسترسی عادلانه تر باشد.
اما چنین فناوری باید در دسترس باشد و شکاف ها و نابرابری های موجود را تقویت نکند. نوآوری باید درک شود، به اشتراک گذاشته شود، توزیع شود و موانع پیش روی زنان در حین توسعه برطرف شود تا بتواند برای همه مفید باشد.
با برنامه ریزی و ارائه مناسب، فناوری های نوآورانه همراه با شیوه های مشارکت زنان در حکمرانی آب می توانند سیستم های مدیریت آب پایدارتری را ایجاد کنند که بهتر با تغییرات آب و هوایی سازگار شود.
به چالش کشیدن ساختارهای قدرت موجود
آب در سطح جهان و بویژه در خاورمیانه کمیاب است. در این منطقه، آب عموما توسط مردان با نفوذ گسترده در لایه های مدیریتی و حاکمیتی کنترل میشود. زنان برای دیده شدن حقوق خود در حوزه آب میتوانند از طریق فعالان سیاسی و اجتماعی و گروه های زنان، قوانین و مقرراتی را پیشنهاد و از آنها حمایت می کنند که تغییر دهنده نگاه مردسالانه در امور آب باشد. این پیشنهادها میتواند تقاضای بودجه برای زنان و آب و دسترسی بهتر به حمایت اجتماعی از مشارکت زنان در منابع آب باشد.
در هرحال نباید از یاد برد نیمی ازجمعیت کشور را زنان تشکیل داده و ادامه نادیده گرفتن نظر آنها در مدیریت منابع آب، میتواند شرایط بحرانی فعلی در حوزه آب را تشدید کند.
