شهره صدری – شاید دیر، اما پس از چند دهه انتقال آب بین حوضه ای، دفتر توسعه نظام های فنی، بهره برداری شرکت مدیریت منابع آب ایران، راهنمای مطالعات اجتماعی طرح های انتقال آب بین حوضه ای را منتشر کرد.
طی دهه های اخیر و در پاسخ به رشد روزافزون برای آب شیرین، تلاش های گسترده ای در جوامع مختلف برای دستیابی به آب بیشتر انجام شده است. یکی از راه های تامین آب، انتقال آب از حوضه های مجاور بوده است. با توجه به اینکه طرح های انتقال آب بین حوضه ای همواره پتانسیل ایجاد آشفتگی و اختلال در ساختار فضایی – هم در حوضه مبدا و هم در حوضه مقصد- را دارند، بالاخره بخش آب کشور پس از سالها، اقدام به تدوین راهنمایی برای مطالعات اجتماعی این طرح ها کرده است.
در سالهای اخیر با تنش های اجتماعی بر سر انتقال آب بین حوضه ای در استان های غربی و مرکزی کشور مواجه بودیم. اختلاف هایی اجتماعی که بر سر آب بین سرشاخه نشینان رودها و دریافت کنندگان آب انتقالی شکل می گرفت. هدف از تهیه این راهنما، ارائه چارچوب واحد و کلی برای بهره گیری موثر و به موقع از خدمات تخصصی مشاورین صاحب صلاحیت در طول عمر طرح ها/ پروژه ها و ایجاد انسجام و هماهنگی در رابطه با انجام مطالعات اجتماعی طرح های انتقال آب بین حوضه ای و کاهش موانع و مشکلات اجتماعی این گونه طرح ها عنوان شده است.
انجام مطالعات اجتماعی در طرح های آب سالهاست که مطالبه مردمی بوده است. پیوستی اجتماعی که برای کلیه طرح های آبی مانند سد سازی هم درخواست شده بود اما در نهایت تنها برای طرح های انتقال آب بین حوضه ای تهیه شده است.
در این راهنما ابتدا نمونه هایی از انتقال آب در کشورهایی مانند هند، ایالات متحده و چین شرح داده شده است. سپس به تاریخچه ای از به سابقه انتقال آب در ایران پرداخته و در ادامه طرح هایی که نیاز به مطالعات اجتماعی دارند به شرح زیر ارائه شده است:
- مطالعات مرحله اول طرح نمک زدایی و انتقال آب از دریای خزر به استان سمنان
- طرح انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به مرکز فلات ایران
- طرح انتقال آب از سرشاخه های کارون به استان های اصفهان، یزد و کرمان
در انتها نیز چارچوبی کلی از شرح خدمات طرح های انتقال آب بین حوضه ای از دیدگاه اجتماعی معرفی شده است.
فایل این راهنما را می توانید از اینجا تهیه کنید.
