شهره صدری – در دهه 1980، دولت مالاوی کمیته شیر آب برای مدیریت جمع آوری قبوض و سیستم آب لوله کشی را تاسیس کرد. این کمیته در 50 منطقه و در میان خانوارهای کم درآمد شروع به کار کرد. مردان 90 درصد اعضای این کمیته را تشکیل میدادند. با شروع به کار کمیته مشکلات نیز آغاز شد.
مردان غالبا از خانه دور بودند. در حالیکه زنان واقعا هر روز در خانه بودند، آب را مصرف و مدیریت می کردند. در طول سالها با اکثریت حضور مردان، کمیته شیر آب موفق به جمع آوری قبوض، حفظ عضویتها و مدیریت پول نشد. برای نجات پروژه، دولت زنان را در کمیته های شیر آب استخدام کرد و آنها را آموزش داد. هنگامی که زنان اکثریت اعضا را تشکیل دادند، خانوارها با اطمینان بیشتری قبوض را پرداخت کرده و جلسات منظمی را با نرخ حضور بالا برگزار میکردند. کمیته جدید شیرهای عمومی آب را طوری دوباره طراحی کرد که بیشتر مورد پسند مصرف کنندگان باشد. نتیجه این شد که 24000 خانواده کم درآمد در سراسر مالاوی به منابع قابل اطمینان آب دسترسی پیدا کردند.
مجموعه ای از شواهد نشان میدهد که پروژه های آب می توانند در هنگام مشارکت زنان بیشتر موثر باشند. با این وجود نمایندگی زنان در بخش آب، بهداشت و سلامتی (WASH) بسیار ناامید کننده است. این حضور کمرنگ زنان از سطح گروه های آب در جامعه مانند گروه های مالاوی گرفته تا سطح سیاست های ملی دیده میشود. در سال 2014، زنان کمتر از 17 درصد نیروی کار WASH را در کشورهای در حال توسعه تشکیل میدادند. آنها بویژه در مشاغل فنی مانند مهندسی، زمین شناسی و در نقش رهبری مانند سیاست گذاری ها ومدیریتی کمتر دیده میشدند.
در دنیای پیش رو با افزایش استرس آبی، بسیاری از کشورها و نواحی با خطر بی ثباتی سیاسی و یا نزاع بر سر آب مواجه هستند. به همین دلیل، عدم مشارکت زنان در بخش آب نه تنها برای عدالت جنسیتی، بلکه برای صلح و امنیت نیز نگران کننده است.
موج رو به افزایش زنان در مدیریت آب
بویژه در کشورهای در حال توسعه، زنان و مردان ممکن است اولویت ها و مسئولیت های مختلفی برای استفاده از آب داشته باشند. علاوه بر کشاورزی در کنار مردان، زنان اغلب مسئول تهیه آب و استفاده آن برای کارهای روزمره در خانه مانند نظافت، پخت و پز و شستشو هستند. زنان در حال حاضر در سطوح خانواده تصمیم گیرنده اصلی آب هستند.
هنگامی که زنان بر مدیریت آب تاثیر می گذارند، جوامع آنها نیز نتایج بهتری را می گیرد – از جمله سیستم هایی با عملکرد بهتر آب، دسترسی گسترده و مزایای اقتصادی و زیست محیطی. تحقیقات UNDP در مورد 44 پروژه آب در سراسر آسیا و آفریقا نشان میدهد که وقتی زنان و مردان درگیر شکل دادن به سیاست ها و نهادهای مربوط به آب هستند، جوامع بیشتر از خدمات آب استفاده کرده و آنها را برای مدت طولانی تری حفظ می کنند. تحقیقات همچنین نشان میدهد که زنان بطور عادلانه تری آب را نسبت به مردان به ویژه در مواقع کمبود آب، تقسیم می کنند.
در سطح سیاست های ملی، نمایندگان زنان می توانند به طراحی سیاست های فراگیرتر کمک کرده و موضوعاتی را مطرح کنند که ممکن است در عدم حضور زنان مورد غفلت قرار گرفته باشد. به عنوان مثال، وقتی ماریا موتگامبا بعنوان وزیر آب در اوگاندار خدمت میکرد، استراتژی های جنسیتی پنج ساله را برای بخش آب تدوین کرد. این استراتژی ها زنان را به سمت گرفتن سمت های اصلی در کمیته های تصمیم گیری ارتقا داده و راهنمایی هایی در مورد حضور بیشتر زنان در بخش آب و فاضلاب ارائه میداد. با اجرای دور اول استراتژی ها، دسترسی اوگاندا به آب سالم فقط در مدت دو سال از 51 درصد به 61 درصد افزایش یافت.
مدیریت بهتر آب میتواند اختلافات را کاهش دهد
با افزایش تقاضای آب و تغییرات اقلیمی که منجر به افزایش میزان نرخ کمبود آب و درگیری ها میشود، مدیریت آب به یک موضوع فوری تبدیل شده است. تحقیقات جدید WRI در مورد آب، امنیت و تعارض نشان میدهد که استرس آبی عامل مهمی در ایجاد بی ثباتی اجتماعی و درگیری ها در سراسر جهان است. خطر جامعه در تنش آبی نه تنها به خشکسالی و سیل بستگی دارد بلکه به توانایی آن در اداره عادلانه و مقاومت در برابر این خطرات طبیعی بستگی دارد. بعنوان مثال، در حوضه آبریز ولتای سیاه در غنا، اعضای جامعه سیستمی از قوانین استفاده از آب را ابداع کردند – از جمله زمان و مکان های تعیین شده برای برداشت آب- که دسترسی عادلانه در بین خانواده ها، دامداران و کشاورزان حوضه را تضمین می کند. این سیستم درگیری های مربوط به آب را در منطقه کاهش داده است.
تحقیقات در مورد زنان، صلح و امنیت بطور کلی شواهدی مهمی را نشان میدهد که کشورهایی که از قدرت بیشتری برخوردارند، به نسبت از برابری جنسیتی و از صلح و ثبات بیشتری نیز برخوردارند. زنان در فرآیند صلح بطور رسمی و غیر رسمی نقش مهمی را ایفا می کنند و اکنون سیاست گذاران بطور گسترده جنسیت را بعنوان یک عامل اصلی در چگونگی تجربه تعارضات مردمی و همچنین در چگونگی کاهش آن می شناسند. با توجه به اینکه زنان میتوانند مباشران قدرتمند آب باشند، میتواند دلیل عاقلانه ای باشد که دخالت زنان در مدیریت آب همچنان میتواند منازعات و درگیری های مربوط به آب را کاهش دهد.
ما به تحقیقات بیشتری نیاز داریم
بسیاری از روایات به توانایی زنان بعنوان بازیگران اصلی در مدیریت آب اشاره دارند. اما برای بستر سازی اقدام در بیشتر کشورها و مناطق، سیاست گذارن به شواهد بیشتری نیاز دارند- به ویژه در ارزیابی تاثیرات. هنگامی که دولت ها و سازمان های غیر دولتی اثرات توسعه آب و پروژه های صلح سازی را ارزیابی می کنند، باید اطمینان حاصل شود که تاثیرات مشارکت زنان را نیز در نظر گرفته و اندازه گیری می کنند. با این نوع شواهد، ما بهتر درک خوهیم کرد که چگونه زنان میتوانند به حل مشکل درگیری های مربوط به آب کمک کنند. افزایش تعداد زنان در کمیته های محلی آب میتواند اولین اقدام عالی باشد، اما رهبری زنان در سطح ملی و بین المللی احتمالا مزایای بسیار بیشتری را به همراه خواهد داشت.
