شهره صدری – با آغاز عملیات لایروبی رودخانه در منطقه ممنوعه ، وحشت از چرنوبیل دوباره بازگشته است. دانشمندان نسبت به تهدید آلودگی هسته ای در اثر کار بر روی آبراهه غول پیکر E40 که دریای بالتیک را به دریای سیاه متصل میکند هشدار دادند.
این رودخانه که از کنار راکتور هسته ای چرنوبیل عبور می کند، برای ایجاد یک مسیر حمل و نقل داخلی لایروبی میشود، رسوبات و گل و لای رادیواکتیوی ناشی از فاجعه انفجار هسته ای 1986 ، این توانایی را دارد که منبع آب شرب هشت میلیون نفر را در اوکراین آلوده سازد.
لایروبی این رودخانه در شهر رها شده پریپیات از ماه ژوئیه آغاز شده است. این شهر که در پی فاجعه چرنوبیل تخلیه و خالی از سکنه شد، بخشی از پروژه بین المللی برای ایجاد راه آبی E40 بطول 2000 کیلومتر است که دریاهای بالتیک و سیاه را بهم متصل میکند و از کشورهای لهستان، بلاروس و اوکراین عبور می کند. این رودخانه که در فاصله 2.5 کیلومتری محل انفجار راکتور هسته ای چرنوبیل قرار دارد، قرار است در هفت نقطه مختلف تا فاصله 10 کیلومتری راکتور لایروبی شود.
این اقدام بر خلاف توصیه های آژانس بین المللی انرژی اتمی است که منطقه انفجار چرنوبیل باید بدلیل آلودگی طولانی مدت بدون دستخوردگی باقی بماند. براساس پستی در صفحه فیس بوک این شرکت، مناقصه حفر 100 هزار مترمکعب رسوب توسط شرکت لایروبی Sobi اوکراینی برنده شده و کار در ژوئیه سال جاری آغاز شده است. برساس این پست این آبراهه برای حمل و نقل رودخانه ای و تجارت با کشورهای همسایه، یعنی بلاروس مهم است.
دولت اوکراین کار لایروبی این آبراهه را با هزینه حدود 320 هزار پوند سفارش داده است. در حالیکه، یک مطالعه امکان سنجی انجام شده توسط کنسرسیومی از وزارتخانه های دولتی، شرکت ها و اتحادیه اروپا، تعدادی از سازمان های غیردولتی مانند WWF و غیره هشدار میدهد که دولت اوکراین قانون ارزیابی اثرات زیست محیطی را نقض کرده است. آنها می گویند مطالعه امکان سنجی انجام شده این آبراهه E40 در سال 2015 توسط موسسه دریایی گدانسگ نتوانسته است به درستی پیامدهای آلودگی رادیواکتیو از لایروبی داخل منطقه ممنوعه را که در 100 کیلومتری بالای شهر کیف قرار دارد، بررسی کند. وزارت زیرساخت اوکراین، که مسئول پروژه E40 است در این مورد به سوالات خبرنگار گاردین جواب نداده است.
انجمن غیر دولتی فرانسوی به نام “کنترل رادیواکتیو در غرب ACRO ” هشدار داد: “ساخت E40 تاثیر رادیلوژیکی بر کارگران ساختمانی و جمعیت وابسته به رودخانه خواهد داشت. همچنین رسوبات آلوده در کف آبراهه در زمان لایروبی جمعیت پایین دست را تحت تاثیر قرار خواهند داد و بهترین کار این است که رسوبات را به حال خود بگذارید. به همین دلیل لایروبی E40 امکان پذیر نیست”.
دکتر دیوید بویلی، محقق و فیزیکدان هسته ای و رئیس انجمن ACRO به گاردین گفت: این واقعیت تلخ است که آننها میخواهند سدی بسازند و قایق هایی را درست در انتهای راکتور چرنوبیل حرکت دهند. این برای من باور کردنی نیست. این منطقه آلوده ترین منطقه ممنوعه است.
دیمیتریج نادیف، مدیر شرکت لایروبی Sobi در این باره گفت که این شرکت تحقیقاتی را در مورد تشعشع رادیواکتیو انجام داده و نمونه های خاک را گرفته است. وی گفت: ایمنی کارگران ما اولویت اصلی است. تجزیه و تحلیل نمونه ها نشان میدهد که کار میتواند با خیال راحت انجام شود، ما تجهیزات خاص حفاظت شخصی و دوزیمتر در اختیار همه کارگران قرار داده ایم و در طول کار، دانشمندان روزانه نمونه اّب را در پایین دست اندازه گیری می کنند.
نادیف از به اشتراک گذاری نتایج تشعشع سنجی با گاردین خودداری کرده و از نشان دادن شواهدی در استفاده کارگرا ن از تجهیزات خاص حفاظت شخصی نیز سرباز زده است .
دانشمندان اتحاد جماهیر شوروری مدتها تاکید داشتند که نیازی به مطالعه تاثیرات تابش طولانی مدت بر جمعیت وجود ندارد و تعداد تلفات رسمی در فاجعه چرنوبیل در سال 1986 فقط 54 نفر اعلام شده است. با این حال، برخی تخمین ها نشان میدهد که آلودگی طولانی مدت ناشی از انفجار میتواند به معنی آلودگی یک نفر از هر پنج نفر در بلاروس باشد . جایی که هنوز زمین ها آلوده هستند.
آبراهه E40 از گدانسگ در لهستان، از طریق بلاروس جنوبی تا خرسون در اوکراین ادامه دارد. این طولانی ترین آبراهه اروپا با 25 برابر طول کانال پاناما خواهد بود. این آبراهه حتی قبل از لایروبی نیز امکان تردد قایق ها و شناور های کوچک را داشت ولی لایروبی برای امکان تردد شناورهایی با طول 80 متر انجام میشود.
دومین مطالعه امکان سنجی در حال حاضر در لهستان در حال انجام است. این مطالعه برای تصمیم گیری در خصوص بهترین مسیر است و نتایج در چند ماه آینده اعلام میشود. به نظر میرسد دولت در حال برنامه ریزی برای ساخت سد سیارزوو است، یکی از 13 تا 15 سدی که باید روی رودخانه ویستولا ساخته شود. هزینه ساخت E40 احتمالا بیشتر از 13 میلیارد یورو خواهد بود که بیشتر آن را لهستان هزینه خواهد کرد .
متخصصین حفاظت از محیط زیست همچنین نگران از دست دادن تنوع زیستی هستند. این آبراهه از منطقه ای به نام Polesia عبور می کند، منطقه ای به وسعت دو سوم انگلستان، که اغلب به آن آمازون اروپا بدلیل تنوع زیستی غیرقابل باور آن می گویند. از جمله حضور 1.5 میلیون پرنده مهاجر و همچنین گونه های گرگ ،سیاهگوش و خرس ها در مسیر این آبراهه قرار گرفته اند.
منبع: گاردین
