شهره صدری – دانشمندان این روزها هشدار می دهند که ماموریت ما برای ایجاد زندگی پاک تر با استفاده از منابع طبیعی میتواند آسیب های گسترده ای به محیط زیست وارد کند. در واقع برای ایجاد این دنیا با فناوری سبز، بهای زیست محیطی آن پرداخت میشود.
نبرد برای جلوگیری از بحران کم آبی و تغییر اقلیم، مهندسان را به سمت توسعه فناوری های جدید سبز سوق میدهد. نیروگاه های بادی قرار است جایگزین نیروگاه های زغال سنگ و گاز شوند، در حالی که اتومبیل های برقی اتومبیل های بنزینی و دیزلی را از جاده ها بیرون خواهند کرد. در ادامه به آهستگی وابستگی ما به سوخت های فسیلی کاهش یافته و بنابراین گرم شدن جهانی را کندتر می کند.
اما دانشمندان هشدار میدهند که برای ایجاد این دنیا با فناوری سبز، بهای زیست محیطی آن پرداخت میشود. آنها می گویند که پیش بینی مواد برای ساخت دستگاه ها و سپس استخراج آنها، می تواند عواقب زیست محیطی بسیار جدی داشته باشد و تاثیرات عمده ای بر تنوع زیستی داشته باشد.
پروفسور ریچارد هرینگتون، رییس علوم زمین در موزه تاریخ طبیعی لندن گفت: حرکت به سمت انتشار صفر کربن خالص باعث ایجاد فشارهای جدیدی در کره زمین حداقل در کوتاه مدت خواهد شد. ما مجبور هستیم بیاموزیم که چگونه سود و زیان را در رابطه ها با اکوسیستم ها در نظر بگیریم، همانطور که اکنون در حال بررسی مسائل اقتصادی هستیم.
هرینگتون اضافه می کند: فلزاتی مانند لیتیوم و کبالت نمونه هایی از مسائل ناخوشایند پیش رو را ارائه می دهند. هر دو عنصر برای ساخت باتری های قابل شارژ سبک برای اتومبیل های برقی و ذخیره انرژی از نیروگاه های بادی و خورشیدی مورد نیاز است. تولید آنها به احتمال زیاد در یک دهه آینده افزایش خواهد یافت و این می تواند مشکلات زیست محیطی جدی را ایجاد کند.
در مورد کبالت، 60 درصد از منابع مورد نیاز جهان از جمهوری دموکراتیک کنگو تامین میشود که در آن تعداد زیادی از معادن غیرقانونی با کودکانی در سن هفت سالگی بعنوان کارگر معدن استفاده می کنند. کودکان در غباری مملو از کبالت تنفس می کنند که می تواند باعث بیماری های کشنده ریه و همچنین خطر مرگ در هنگام کار و ریزش تونل های معدن باشد.
مارک دامت از گروه عفو بین الملل که بحران استخراج کبالت را بررسی کرده است می گوید: مردان، زنان و کودکان حتی بدون ابتدایی ترین تجهیزات محافظتی مانند دستکش و ماسک کار می کردند. از دهکده ای که بازدید کردم، مردم نشان دادند که چگونه منبع آب شرب با پساب فرآوری معدن کبالت آلوده شده است.
همچنین مسئله استخراج لیتیوم وجود دارد. تولید جهانی قرار است طی یک دهه آینده به اوج خود برسد. با این وجود استخراج معادن با انواع دردسرهای محیط زیستی همراه هستند. در مثلث لیتیوم در آمریکای جنوبی، منطقه ای متشکل از آرژانتین – بولیوی و شیلی مقادیر زیادی آب زیرزمینی برای استخراج لیتیوم و فرآیند فرآوری آن پمپاژ میشود و این امر به کاهش سطح آبهای زیرزمینی و گسترش بیابان ها انجامیده است. مثال دیگر مشابه، در تبت، نشت مواد شیمیایی سمی از معدن لیتیوم باعث مسمومیت رودخانه محلی لیچو در سال 2016 شد که اعتراضات مردمی را در پی داشت.
تحلیلگران خاطر نشان می کنند، این مشکلات زیست محیطی فقط به فلزات خاص محدود نخواهد شد. آنها می گویند که افزایش تقاضا برای مواد سنتی مانند سیمان- برای ساخت سدهای برقابی- یا مس، برای تهیه کابل های مورد نیاز برای انتقال برق از مزارع بادی و خورشیدی به شهرها و ساخت اتومبیل های برقی، همچنین می تواند آسیب های گسترده زیست محیطی را ایجاد کند.
اشتهای رو به رشد برای تولید مس، تصویری چشمگیر از این مسائل را ارائه میدهد. هزاران تن مس برای ایجاد دستگاه های بادی و یا خورشیدی مورد نیاز است. در حالیکه وسایل نقلیه برقی دو یا سه برابر بیشتر از مس نسبت به اتومبیل های بنزینی و دیزلی استفاده می کنند. در نتیجه، طبق یکی از گزارش های اخیر، اشتهای جهان برای مس احتمالا تا سال 2050 بیش از 300 درصد رشد خواهد کرد.
هرینگتون در این باره می گوید، شما برای یک ماشین برقی به ده ها کیلوگرم مس بیشتر در مقایسه با موتور بنزینی نیاز دارید. این بدان معناست که اگر می خواهید همه اتومبیل های 31 میلیون انگلیسی را در انگلستان به وسایل برقی تبدیل کنید، تقریبا برای انگلیس به 12 درصد از کل تولید مس جهان نیاز دارید .این خواسته غیرواقعی است . زیرا میدانیم که قادر نیستیم فقط در عرض یک دهه بتوانیم ماشین های برقی را بسازیم.
هرینگتون در ادامه می افزاید که گسترش کار در استخراج معادن و تامین انرژی برای تصفیه سنگ معدن اجتناب ناپذیر است که در مجموع تاثیرات زیست محیطی واقعی خواهد داشت. ما مجبور خواهیم بود این کار را به شکلی انجام دهیم که سودآوری ایجاد می کند اما در عین حال به مردم و کره زمین نیز خدمت کند.
یک راه حل ارائه شده برای این مشکلات فناوری سبز این است که بهره برداری از منابع در خشکی را محدود کرده و برای جمع آوری مواد مورد نیاز خود به سمت دریا برگردیم. چندین منبع دریایی امیدوار کننده در کف اقیانوس ها یافت شده است که سرشار از مس، کبالت، منگنز و فلزات دیگر هستند. طبق گفته سازمان بین المللی بستر دریا، برخی از ذخایر حاوی میلیون ها تن کبالت، مس و منگنز است. در نتیجه چندی نسازمان در حال حاضر در حال بررسی این ذخایر هستند.
با این حال، تحقیقات اخیر دانشمندان دریایی نشان میدهد که این ذخایر در اعماق 4000 تا 5500 متری عمق اقیانوس قرار داد. جایی که تنوع زیستی دریایی غنی نیز وجود دارد. داشنمندان علوم دریایی نسبت به اثرات استخراج معادن از کف اقیانوس ها هشدار داده اند و گفته اند ما هنوز اطلاعات کافی از کف دریاها نداریم و نمی دانیم استخراج معادن چه بر سر آنها می آورد.
در راربطه با این موضوع، این پرسش بزرگ برای جامعه ایجاد میشود. اگر اینها محیط های غنی از تنوع زیستی باشند کمه به راحتی آسیب ببینند، در مقایسه با بهره برداری معادن در خشکی و در جنگل های بارانی چه فرقی می کنند؟
منبع: گاردین
