شهره صدری – تا دهه 1980، تنها یک سوم از سرزمین های جنگلی کاستاریکا در آمریکای مرکزی باقی مانده بود. این یکی از بالاترین نرخ های جنگل زدایی در کل آمریکای مرکزی بود.
در دهه 1940 بیش از سه چهارم کاستاریکا پوشیده از درخت بود. از جنگل های بارانی گرمسیری سرسبز که محل زیست صدها گونه نادر بودند، تا جنگل های ابری در ارتفاعات جهان . در مجموع شش زیست بوم مختلف را میتوان در سراسر این کشور کوچک آمریکای مرکزی یافت.
اما دهه های بعدی جنگل های کشور کاستاریکا رو به ویرانی رفت. چرا که شرکت های بزرگ چوب بری منابع طبیعی را هدف سودمندی های خود قرار دادند. اراضی جنگلی برای کشاورزی و استفاده دام پاکسازی شد. یک داستان کاملا آشنا در مناطق گرمسیری از قطع بی رویه درختان. بطوری که هر 6 ثانیه مساحتی به اندازه یک زمین فوتبال از جنگل های مناطق بارانی از دست میرود.
تا دهه 1980، تنها یک سوم از سرزمین های جنگلی کاستاریکا در آمریکای مرکزی باقی مانده بود. این یکی از بالاترین نرخ های جنگل زدایی در کل آمریکای مرکزی بود. با خواندن این تاریخچه کوتاه شاید انتظار نداشته باشید که کاستاریکا در تلاش برای حفظ جنگل ها از پیشگامان جهان باشد. با این وجود، در یک زمان کوتاه، این کشور توانسته است به طرز چشمگیری اوضاع را تغییر دهد.
این کشور به یکی از اولین کشورهای گرمسیری تبدیل شده که به جنگل زدایی پایان داده است. امروزه، حدود 75 درصد از اراضی آن بار دیگر پوشیده از جنگل است. کاستاریکا که فقط 0.03 درصد از اراضی جنگلی جهان را تشکیل میدهد، اکنون از 5 درصد از تنوع زیستی که به سرعت در حال نابودی است محافظت می کند.
خوب این کار ار چگونه انجام داده است؟
کمک به مردم برای کمک به طبیعت
برای جلوگیری از فاجعه زیست محیطی، کاستاریکا مجموعه ای از تصمیمات جسورانه را اتخاذ کرد که منجر به نامگذاری این کشور به شادترین و سبزترین مکان روی زمین شد.
معمولا فرار از گرسنگی و فقر به معنای افزایش تاثیرات زیست محیطی یک کشور است. این روند توسط اقتصاد دانان “تحو ل ساختاری” نامیده میشود و شامل یک سری تغییرات اجتماعی است. زمانی که کشاورزی کمتر مورد استقبال قرار می گیرد، مردم برای یافتن شغل به شهرها نقل مکان می کنند و صنعتی شدن منجر به آلودگی میشود. سرانجام، اقتصاد به شکلی ایده آل مدرنیزه میشود. اما اگر دستاوردهای اقتصادی برای مردم لحاظ نگردد، کشورها میتوانند برای مدت طولانی در مرحله آلودگی صنعتی باقی بمانند. کاستاریکا با دادن زمین، پول و آموزش به مردم بعنوان راهی برای تقویت جوامع، از این روند اجتناب کرد.
در اواخر دهه 1940، پس از یک جنگ داخلی کوتاه اما خشونت بار، این کشور ارتش خود را خلع سلاح کرد. منابع مالی به جای صرف هزینه اسلحه و تجهیزات نظامی، صرف توسعه آموزش و فرهنگ شدند. هنوز برای نابرابری درآمدی در این کشور باید اقداماتی انجام شود، ولی رویکرد کلی به آنها اجازه داد تا تغییر رویه دهند.
دولت کشف کرد که سریعترین راه برای ترغیب مردم به مراقبت از محیط زیست، ایجاد انگیزه بین آنهاست. در سال 1997، کاستاریکا با راه اندازی سیستم پرداخت برای خدمات محیط زیستی، ابزاری برای مبارزه با فقر و جنگل زدایی همزمان ایجاد کرد. این ابزار، به مالکینی که اقداماتی در جهت حفاظت تنوع زیستی، محافظت از منایع آب و یا ذخیره کربن انجام دهند، پول میدهد.
این برنامه اکنون با استفاده از مالیات های حاصل از سوخت های فسیلی تامین میشود. این مبلغ در 20 سال گذشته بیش از 420 میلیون یورو بوده که در اختیار مالکان زمین در فقیرترین مناطق قرار گرفته است. اکنون بیش از یک میلیون هکتار از جنگل ها توسط این برنامه محافظت میشود.
چگونه میتوان انقلاب محیطی زیستی در کشور را تداوم بخشید
احترام کشور به محیط زیست نیز با موفقیت در صنعت اکوتوریسم تقویت میشود. طبق گفته وزارت گردشگری، تقریبا دو سوم از سه میلیون نفری که هرساله از کاستاریکا دیدن می کنند، برای اهداف اکوتوریسم به این کشور سفر می کنند. گردشگری 8.2 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل میدهد و حدود 10 درصد از شهروندان در این بخش مشغول به کار هستند. برخلاف برخی از مقاصد گردشگری دیگر که برای حفظ اقتصاد خود به بازدید کنندگان متکی هستند، این صنعت به جای تخریب، به محافظت از محیطی کمک می کند که مردم را به خود جلب می کند.
وزیر گردشگری کاستاریکا می گوید: ما بعنوان یک کشور تصمیم گرفتیم که گردشگری به ابزاری برای پیشرفت اجتماعی تبدیل شود، و نه فقط بعنوان صنعتی که اشتغال زایی کند. اگر ما الگوی رشد تهاجمی گردشگری انبوه را انتخاب کرده بودیم، دیگر هیچ گونه حفاظتی در طبیعت وجود نداشت. به عقیده وی، مناطق کوچک روستایی و ساحلی که به احتمال زیاد بیشترین بازدید کننده را به خود جلب می کنند، بیشترین پیشرفت اجتماعی را نیز نیاز دارند.
در حدود 30 سال گذشته تعداد گردشگران این اجازه را داده است که چندین مدرسه، بیمارستان و کلینیک بهداشتی جدید برای تقویت جوامع محلی ساخته شود. این امر منجر به افزایش نرخ باسوادی 90 درصدی شده است که اشتراک گذاشتن انواع اطلاعات بین مردم را ساده تر کرده است. سگورا سانچو وزیر گردشگری این کشور می گوید که اکنون گردشگری کمک می کند تا مستقیما از یک روش ترکیبی برای آموزش، بهداشت و حمایت مالی استفاده کنیم. وی افزود: آنچه به معنای واقعی است این است که ما در حال حاضر 25 درصد از سرزمین خود را به نوعی در رده حفاظتی قرار داده و منبع اصلی تامین اعتبار این اقدامات برای حفاظت، گردشگری است.
گو اینکه کاستاریکا می تواند حفاظت از محیط زیست را در مرزهای خود مدیریت کند، اما تهدید تغییر اقلیم جهانی هنوز یک مشکل فوری است. این کشور در پیش بینی ها به عنوان یکی از نقاط داغ جهان شنسایی شده است که چشم انداز تغییر اقلیم در آن در 50 سال آینده بسیار نگران کننده است. افزایش تعداد طوفان های شدید گرمسیری و باران های سیل آسا از جمله این تهدیدات است.
منبع: یورونیوز
