شهره صدری – با تلاشهای حفاظتی از سال 1993 تا کنون، 48 گونه از پستانداران و پرندگان حفظ شده اند. اما دانشمندان می گویند برای جلوگیری از دست دادن تنوع زیستی به موارد بیشتری از گونه ها نیاز است.
براساس مطالعه ای که اخیرا در Conservation Letters منتشر شده، اعلام شده است که از سال 1993، تلاشهای حفاظتی منجر به نجات 48 گونه پستاندار و پرنده از خطر انقراض گشته است. بدون چنین مداخلاتی، انتظار میرفت که میزان انقراض پستانداران و پرندگان طی 27 سال گذشته سه تا چهار برابر بیشتر از وضعیت فعلی باشد.
یکی از این نمونه ها اسب های شوالسکی، زیرگونه ای بسیار کمیاب در مغولستان است که هرگز اهلی نشدند. این گونه توانست از خطر انقراض نجات یابد. در سال 1969 کشاورزی، شکار و زمستان شدید باعث شد تا این گونه در مغولستان از بین برود. برخی از این اسبها توانسته بودند در اسارت زنده بمانند. اما در دهه 1960، نرخ انقراض آنها سرعت گرفته به طوری که راه برگشتی برایشان تصور نمیشد. با این حال، این اسب توسط یک برنامه دقیق تکثیر در اسارت در باغ وحش ها از انقراض نجات یافت. متخصصین حفاظت از محیط زیست موفق شدند تا دوباره آنها را در دهه 1990 به مغولستان وارد کنند. امروزه بیش از 760 راس اسب شوالسکی در مغولستان حضور دارد.
ریکه بولام، محقق فوق دکترا در سیاست تنوع زیستی در دانشگاه نیوکاسل انگلیس، که هدایت تیم تحقیقاتی اخیر را برعهده داشت، گفت: ” وجود این تجارب موفق بسیار خوب است که نشان میدهد در واقع، ما میتوانیم تغییری ایجاد کنیم“. وی تاکید کرد اخبار بسیار منفی در مورد از دست دادن تنوع زیستی وجود دارد، اما دانش اینکه ما میتوانیم همه چیز را تغییر دهیم، حتی اگر فقط برای تعداد کمی از تعداد گونه ها باشد، کاملا امید بخش است.
براساس گزارشی که توسط صندوق جهانی حیات وحش منتشر شده است، از سال 1970 تا 2016، جمعیت نزدیک به 4400 گونه بطور متوسط 68 درصد کاهش یافته است. مطالعه منتشر شده نشان میدهد که انقراض انبوه در حال تسریع است و احتمالا 500 گونه در طی 20 سال آینده منقرض میشوند. در سال 2010، اعضای کنوانسیون تنوع زیستی موافقت کردند تا از انقراض گونه های در معرض انقراض تا سال 2020 جلوگیری کنند.
دکتر بولام و همکارانش این مطالعه جدید را انجام دادند تا ببیند جهان تا چه اندازه در برابر این چالش اقدام کرده است. محققان لیستی از گونه های پستاندار و پرنده را که از سال 1993 توسط IUCN طبقه بندی شده بود، تهیه کرده و سپس این لیست را به گونه هایی که بسیار نزدیک به انقراض بودند، محدود کردند. آنها سپس برای ارزیابی اینکه آیا قدامات حفاظتی نقش اساسی در نجات گونه از انقراض داشته یا خیر، با حداکثر 28 متخصص در هر گونه مشورت کرده و امتیازات کارشناسان را ارزیابی کردند.
یافته ها نشان داد که از سال 2010، تلاشهای حفاظتی باعث نجات 9 تا 18 گونه پرنده و 2 تا 7 گونه پستاندار شده است. از زمان ایجاد کنوانسیون تنوع زیستی در سال 1993 تا زمانی که کشورها هدف پیشگیری از انقراض را در سال 2010 تعیین کردند، 23 گونه دیگر نیز اضافه شدند. از جمله این روش های حفاظتی موفق میتوان به نجات گونه های راسوی پا سیاه، کرگدن جاوه ای، گراز کوتوله و کبوتر صورتی اشاره کرد.
ساندار دیاز، بوم شناس از دانشگاه ملی کوردوبا آرژانتین گفت: “برای من بالاترین ارزش این نتایج اثبات این مفهوم است که ما میتوانیم از انقراض جلوگیری کنیم، گونه ها سرنوشت اجتناب ناپذیری ندارند”. همچنین دکتر دیاز ادامه کرد : این تصور که دانشمندان می توانند همان قدر تلاش هدفمند را برای حفظ هرگونه موجود روی کره زمین که توسط اقدامات ما تهدید میشود اختصاص دهند، غیرواقعی است.
وی در ادامه گفت، بسیاری از گونه های موجود در لیست حفاظت شده ها نیز به شدت در معرض خطر هستند و برخی از گونه ها که از آستانه انقراض بازگردانده شده اند دوباره میتوانند به وضعیت قبلی بازگردند.
دکتر دیاز همچنین تاکید کرد به جای آنکه به جنبه منفی کاهش گونه های تنوع زیستی نگاه کنیم، می بایست از یافته ها و تجارب موفق در حفظ گونه ها برای افزایش اقدامات حفاظتی و مقابله با دلایل اصلی از بین رفتن گونه ها یاد بگیریم.
منبع: نیویورک تایمز
