شهره صدری – تورب زارها (پیتلندها) خاکهایی هستند که غرق در کربن طبیعی اند. آنها کربن را از هوا جذب کرده و به ما در مقابله با تغییر اقلیم کمک می کنند. اما دانشمندان اعلام کرده اند که نقشه تهیه شده جدید از این اراضی نگران کننده است. ممکن است به زودی این خاک های جذب کربن، خود شروع به تولید کرین کنند.
تورب زارها فقط چند درصد از سطح خشکی زمین را پوشش داده اند اما تقریبا یک چهارم کل کربن خاک را در خود ذخیره کرده اند و بنابراین نقش مهمی در تنظیم اقلیم دارند. دانسمندان به تازگی نقشه جدیدی از جزایر تورب زارها را در جهان تهیه کرده اند. این نقشه ها عمق خاک و میزان جذب گازهای گلخانه ای را نشان میدهد. آنها دریافته اند که گرم شدن کره زمین به زودی به این معنی خواهد بود که این تورب زارها کربن بیشتری را به نسبتی که ذخیره کرده اند، منتشر خواهند کرد.
پیتلندها یا تورب زارها در مناطقی شکل می گیرد که شرایط غرق شدگی خاک بدلیل وجود آب باعث کاهش سرعت تجزیه مواد گیاهی و تجمع ذغال سنگ نارس میشود. این تجمع باقیمانده های گیاهی غنی از کربن بویژه در تندرای شمالی و تایگا بسیار چشمگیر است. بطوریکه طی بیش از 10 هزار سال به خنک شدن آب و هوای جهان کمک کرده است. حالا، مناطق وسیعی از سرزمین های تورب زار منجمد (خاکهای منجمد پرمافارست) چند سال است که در حال ذوب شدن هستند. این ذوب شدن باعث میشود که آنها به سرعت دی اکسید کربن و متان را که در لایه های خاک ذخیره شده بود دوباره به اتمسفر بازگردد.
دانشمندان علوم زمین به مدت طولانی این روند را مورد مطالعه قرار داده اند. آنها به این نکته توجه کرده اند که چرا برخی از این مناطق دارای ذغال سنگ نارس کمتری است، اما مناطق دیگر اینگونه نیستند. آنها همچنین به این مساله پرداخته اند که چگونه تورب زارها به عنوان ذخیره طبیعی کار می کنند و از طریق این سرزمین ها میتوان وضعیت آب و هوا، پوشش گیاهی را در گذشته بازسازی کرد.
دانشمندان همچنین مدتهاست که دریافته اند تورب زارها بخش مهمی از چرخه جهانی کربن هستند. وقتی گیاهان رشد می کنند دی اکسید کربن را از اتسمفر جذب می کنند و با جمع شدن این ماده در ذغال سنگ نارس، در اتمسفر کربن کمتری وجود دارد و بنابراین در طولانی مدت آب و هوا سرد میشود.
با تمام اهمیت پتلندهای شمالی، شاید تعجب آور باشد که بدانیم تا همین اواخر، هیچ نقشه جامعی از عمق و میزان کربن آنها وجود نداشت. به همین دلیل یک گروه بین المللی از محققان تشکیل شدند تا این نقشه را تهیه کنند. این گروه تحقیقاتی سعی کرد تا برآوردی از چگونگی واکنش تورب زارها به گرم شدن زمین را بدست بیاورد. نتایج این مطالعه در مجله PNAS به چاپ رسیده است.
تهیه نقشه تورب زارها بطرز شگفت آوری دشوار است زیرا رشد آنها به بسیاری از عوامل مختلف محلی، مانند نحوه تخلیه آب در منطقه بستگی دارد. این بدان معناست که گروه تحقیقاتی مجبور به جمع آوری مشاهدات میدانی بیش از 7000 نقطه بوده است .این گروه برای تهیه نقشه ها از مدلهای جدید آماری مبتنی بر فراگیری ماشینی استفاده کرده است.
آنها دریافتند که تورب زارها تقریبا 3.7 میلیون کیلومتر مربع مساحت دارند. اگر با مساحت کشورها مقایسه کنیم، این محدوده کمی بیشتر از مساحت هند خواهد بود. کل منطقه تورب زارها نیز تقریبا 415 گیگاتن کربن را در خود ذخیره کرده است. به همان اندازه که کل جنگل ها و درختان جهان کربن را در خود ذخیره کرده اند.
تقریبا نیمی از مناطق تورب زار شمالی در حال حاضر به شکل خاک منجمد (پرمافارست) هستند، زمینی که در تمام طول سال یخ زده است. اما در حالیکه جهان گرم میشود و پرمافارست از بین میرود، این باعث فروپاشی مناطق تورب زار شده و نحوه ارتباط با گازهای گلخانه ای را کاملا تغییر می دهد.
مناطقی که با ذخیره کربن اتمسفر را خنک می کردند، در عوض دی اکسید کربن و متان بیشتری را به نسبت میزانی که ذخیره کرده اند آزاد می کنند. تحقیقات اخیر نشان داد که این ذوب شدن خاکهای منجمد بر انتشار گازهای گلخانه ای که با گرم شدن زمین در ارتباط است سایه افکنده و ذخیره دی اکسی دکربن را برای چند صد سال معکوس خواهد کرد. زمان دقیق این معکوس شدن هنوز مشخص نیست، اما احتمالا در نیمه بعدی این قرن اتفاق می افتد.
در مناطق سیبری غربی و اطراف خلیج هادسون در کانادا، نواحی از تورب زارهای وسیع وجود دارد. این محیط ها و اکوسیستم های منحصر به فرد تحت تاثیر گرم شدن کره زمین قرار خواهند گرفت و خاکهای منجمد شروع به ذوب شدن خواهند کرد. مشخصه اصلی آنها از خاکهایی با ذغال سنگ نارس در پی ذوب شدن به دریاچه های کوچک و نواحی آبگیر گسترده تغییر ماهیت خواهد داد.
با ذوب شدن این اراضی ذغال سنگ نارس که قبلا منجمد شده بود تغییر کرده، متان و دی اکسید کربن بیشتری در اتمسفر رها می کند. از سوی دیگر این ذوب شدن باعث میشود تا ذغال سنگ نارس به رودخانه ها و نهرها نفوذ کرده که هم میتواند بر زنجیره غذایی و هم محیط بیوشیمیایی آبهای داخلی و اقیانوس منجمد شمالی تاثیر بگذارد.
این یافته های جدید بیشتر بر تقویت کاهش انتشار گازهای گلخانه ای تاکید می کند، زیرا تنها راه برای جلوگیری از ذوب خاکهای منجمد، محدود کردن گرم شدن کره زمین است. هیچ راه حل جغرافیای مهندسی وجود ندارد که بتواند در این مناطق وسیع و دورافتاده و یخ زده استقرار یابد.
منبع: ایندیپندنت
