شهره صدری- تقریبا تمام کشورها به این نتیجه رسیده اند که مدیریت جنگل ها از راه دور امکان پذیر نیست. باید جنگل ها را از جایی مدیریت کنیم که جوامع بومی و محلی در نزدیکی جنگل و یا در داخل آن زندگی می کنند.
دکتر یورولیوس کارشناس اسبق بخش مدیریت جنگل فائو و مدرس بین المللی مدیریت حریق از کشور فنلاند در وبینار “مدیریت حریق عرصه های طبیعی، حلقه مفقوده در مدیریت پایدار سرزمین” که شب گذشته (23 تیرماه) توسط انجمن حمایت زمین در قالب شبکه تخصصی تاب آوری و مدیریت پایدار سرزمین برگزار شد، بعنوان یکی از مدرسان حضور داشته و به ارائه نگاه جدید به مدیریت جامعه محور در مهار حریق جنگل ها پرداختند.
متخصص حریق عرصه های طبیعی و مدیریت جنگل – کارشناس اسبق بخش مدیریت جنگل فائو
دکتر مایک یورولیوس در ابتدای ارائه خود به این نکته مهم اشاره داشتند که آتش سوزی جنگل ها تبدیل به یکی از معضلات مهم فعلی محیط زیست شده است. بسیاری از کشورها در مدیریت جنگل به این نکته مشترک رسیده اند که مدیریت جنگل از مرکز و راه دور امکان پذیر نیست. در واقع لازم است تا جنگل ها از محل هایی نزدیک به جنگل مدیریت شوند. این نوع مدیریت در قالب مفهوم مشارکت جوامع محلی ساکن در جنگل ها و یا نزدیک به آن تعریف شده است. دکتر یورولیوس در ادامه تاکید داشت که باید به مردم محلی مسئولیت در قبال حفظ و مدیریت جنگل ها داده شود. امروز ما برای کاهش و پیشگیری آتش سوزی جنگل ها به مردمی نیاز داریم که در محل حادثه حضور دارند.
در واقع، امروزه رویکردهای مردم محور در مدیریت جنگل ها نقش مهمی را باز می کنند، و نکته مهم در این رویکردهای مردم محور این است که چگونه به مردم ساکن در جنگل و یا نزدیک آن، نقش در برنامه مدیریت جنگل بدهیم.
کارشناس اسبق فائو در مدیریت جنگل در خصوص وضعیت جنگل های فنلاند عنوان کرد که 20 درصد از جنگل های فنلاند تحت مالکیت خصوصی یعنی در اختیار مردم است و اطلاع رسانی در هر حادثه حریق در جنگل ها سریعا توسط مردم انجام میگیرد. آموزش های لازم در خصوص نحوه اطلاع رسانی سریع در زمان وقوع حریق در جنگل ها به مردم محلی داده شده است تا زمان عکس العمل به حریق کاهش یابد.
این مدرس بین المللی مدیریت حریق جنگل ها در ادامه توضیحات خود گفت : ما نیاز داریم تا مشارکت های مردمی را برای حمایت از رویکردهای زیست محیطی تقویت کنیم. یکی از مهمترین رویکردهای مردم محور در مدیریت جنگل ها بحث برابری جنسیتی است. همه میدانیم که زنان از آتش برای آشپزی روزانه استفاده می کنند. در جوامع محلی و روستایی مدیریت خانه با زنان است و زنان روزانه چندین بار با آتش برای پخت و پز سر و کار دارند. آیا به زنان برای پیشگیری از آتش سوزی و مهار آن آموزش داده ایم؟ آیا زنان جوامع محلی که در نزدیکی جنگل زندگی می کنند آموزش های لازم برای برخورد محتاطانه تر با آتش را دیده اند؟ در واقع تکیه بر آموزش زنان در امر پیشگیری و مهار آتش بسیار ضروری است.
دکتر یورولیوس در ادامه ارائه خود به موضوع کاهش جرائم جنگل پرداختند. ایشان تاکید کردند که از عمده ترین عوامل شروع آتش سوزی جنگل ها، عامل انسانی است. یعنی ایجاد حریق در جنگل که می تواند عمدی و یا خطای انسانی باشد. ولی در هر حال نیاز است تا برخورد جدی و قانونی با عوامل انسانی حریق های جنگل صورت گیرد. این برخوردهای قانونی می تواند عامل مهمی در کاهش تعداد آتش سوزی در جنگل ها باشد. از سوی دیگر اگر به جوامع محلی نقش مهمی در مدیریت جنگل داده شود، این امر می تواند کمک بزرگی در کاهش آتش سوزی جنگل باشد.
یکی از مثال هایی که ایشان در مورد مدیریت حریق جنگل ها با جوامع محلی زدند این بود که کشاورزان مجاور جنگل ها باید آموزش ببینند که اگر قرار است زمین کشاورزی خود را آتش بزنند، این کار را حتما یا در صبح زود هنگام سپیده دم انجام دهند و یا هنگام غروب تا در صورت وقوع آتش سوزی، محدوده آتش به خوبی دیده شود. چرا که برخی از کشاورزان پس از آتش زدن زمین کشاورزی نمی توانند آتش را کنترل کنند و آتش به جنگل سرایت میکند.
در خاتمه دکتر یورولیوس در خصوص مشارکت مردم در اطفاء حریق جنگل ها گفت: حریق بسیار خطرناک است و جان بسیاری از افراد را میتواند تلف کند. اگر افرادی که برای اطفاء حریق جنگل میروند در این مورد آموزش ندیده باشند و از تجهیزات لازم برخوردار نباشند، متاسفانه ما شاهد تلفات انسانی خواهیم بود. پس پیش از آنکه مردم محلی را برای اطفاء حریق به محل حریق در جنگل ها بفرستیم، باید آموزش دیده و با نحوه برخورد با حریق در جنگل آشنا باشند.
در وبینار مدیریت حریق عرصه های طبیعی، حلقه مفقوده در مدیریت پایدار سرزمین بیش از 160 نفر از کارشناسان محیط زیست و جنگل ها و مراتع، اعضای تشکل های زیست محیطی و فعالان محیط زیستی شرکت داشتند.
