شهره صدری- در سه دهه اخیر تعداد آتش سوزی ها در عرصه های جنگلی ترکیه کاهش افزایش یافته است، در حالیکه مساحت عرصه های جنگلی دچار آتش سوزی شاهد روند کاهشی بوده است.
دگتر بیلگیلی استاد دانشگاه کارادنیز ترکیه در وبینار “مدیریت حریق عرصه های طبیعی، حلقه مفقوده در مدیریت پایدار سرزمین” که شب گذشته (23 تیرماه) توسط انجمن حمایت زمین در قالب شبکه تخصصی تاب آوری و مدیریت پایدار سرزمین برگزار شد، بعنوان یکی از مدرسان حضور داشته و به ارائه دستاوردهای کشور ترکیه در مدیریت آتش سوزی جنگل ها پرداخت. به گفته وی آتش سوزی جنگل ها همواره بخش جدایی ناپذیر اکوسیستم جنگل های مدیترانه در ترکیه بوده است. ترکیه در کل، دارای 23 میلیون هکتار عرضه جنگلی است که 12 میلیون هکتار از این عرصه ها، در معرض خطر حریق قرار دارند و هر ساله حدود 20 هزار هکتار از عرصه های جنگلی این کشور دچار آتش سوزی میشود. کلیه عرصه های جنگلی ترکیه تحت مالکیت و مدیریت دولت است و مسئولیت حفاظت از جنگل ها با اداره کل جنگل های ترکیه است.
به گفته دکتر بیلگیلی از دهه 1980 تا کنون تعداد آتش سوزی های جنگل در ترکیه افزایش یافته ولی مساحت عرصه های جنگلی دچار حریق کاهش یافته است. بیشترین سهم علت آتش سوزی جنگل ها در ترکیه خطای انسانی تشخیص داده شده است. به اعتقاد وی افزایش تعداد آتش سوزی ها ناشی از افزایش جمعیت و تفرج مردم در عرصه های طبیعی است، و از سوی دیگر کاهش مساحت عرصه های جنگلی دچار حریق در ترکیه در سالهای اخیر بدلیل افزایش توانمندی دستگاه متولی در اطفاء حریق و همچنین افزایش اگاهی مردم است.
دکتر ارتگرول بیلگیلی
عضو هیات علمی دانشگاه فنی کارادنیز ترکیه – مدرس بین المللی مدیریت حریق جنگل ها
در مدیریت آتش سوزی جنگلهای ترکیه 3 مولفه زیر نقش مهمی داشتند:
- پیشگیری از حریق شامل آموزش، آگاهی و تمرین
- اطفای حریق شامل هشدار سریع و اقدام سریع در اطفای حریق
- احیای مناطق جنگلی سوخته با احیای جنگل ها
دکتر بیلگیلی در این وبینار تاکید کردد برای پیشگیری از حریق جنگل ها، شناسایی گروه های هدف بسیار مهم بود. چون بخش بزرگی از علت آتش سوزی جنگل های ترکیه خطای انسانی است. از اینرو، آموزش و آگاهی رسانی گروه های هدف می تواند در کاهش آتش سوزی ها موثر باشد. در این میان خانواده ها و دانش آموزان بعنوان موثرترین گروه های هدف آموزشی شناسایی شده و در برنامه های مختلف در خصوص کنترل و پیشگیری از حریق در جنگل و محیط طبیعی آموزش دیده اند. در برگزاری برنامه های آموزشی گروههای هدف، تشکل های زیست محیطی ترکیه نقش مهمی داشته اند. از سوی دیگر قدامات اجرایی دیگری برای پیشگیری از آتش سوزی جنگل ها بطور مستمر در فصل آتش سوزی انجام میشود که میتوان به علف زنی و پاکتراشی کنار جاده ها و پاکتراشی زیر دکل ها و خطوط انتقال برق اشاره کرد.
به گفته این استاد دانشگاه در بخش اطفاء حریق، آمادگی یگان اطفاء حریق، تامین تجهیزات و آموزش های لازم نقش کلیدی را بازی کرده است. بطوریکه تامین تجهیزات و آموزش نیروهای یگان اطفاء حریق از سال 2007 تا کنون ، باعث شده تا زمان عکس العمل به حریق و رسیدن نیروها از محل ایستگاه تا به محل وقوع حریق به 13 تا 15 دقیقه برسد که یک رکورد بسیار خوب برای اطفاء حریق جنگل ها به نسبت سایر کشورهاست.
در خصوص احیای مناطق دچار آتش سوزی پس از حریق، دکتر بیلگیلی به پروژه بزرگ Yardop در ترکیه اشاره کردند. حریق بزرگی ده سال پیش در جنگل های آنتالیای ترکیه رخ داد. پس از آن برای کاهش آسیب حریق جنگل ها، پروژه بزرگ Yardop شروع میشود. هدف این پروژه کاهش گسترش حریق جنگل ها و پیشگیری از وقوع آتش سوزی بوده است که با فاصله گذاری بین مزارع کشاورزی و جنگل ها و همچنین کاشت گونه های مقاوم در برابر آتش سوزی با آسیب کمتر انجام شده است. استاد دانشگاه کارادنیز در این وبینار عنوان کرد که برای این پروژه هزینه بسیاری صرف شده است و پروژه از لحاظ مباحث اکولوژیکی هنوز جای بحث و پرسش دارد. بنابراین در کل شاید این پروژه نتوانسته به همه اهداف تعیین شده خود دست یابد و نیازمند بررسی بیشتر از سوی گروه های علمی مختلف و همچنین شناسایی ذینفعان مختلف و بررسی اثرات طرح از جنبه های مختلف بر آنها است.
با این حال این پروژه با 10 سال قدمت مطالعات و اقدامات اجرایی دارای دستاوردهای موفق زیادی در بحث مدیریت آتش سوزی در جنگل ها بوده است که میتوان به احداث 700 برج دیده بانی حریق در مناطق جنگلی ترکیه و همچنین راه اندازی سایت هشدار سریع حریق اشاره کرد. سیستم هشدار سریع حریق براساس شاخص های آب و هوایی طراحی شده است و قابلیت پیش بینی مناطق با ریسک بالای آتش سوزی را دارد. این سیستم برای مدیریت آتش سوزی جنگل ها بسیار کاربردی است. از سوی دیگر در فصل آتش سوزی جنگل ها، پرواز هلکوپترهای یگان اطفاء حریق بر فراز جنگل ها امکان نظارت و رصد آتش سوزی های احتمالی را برای بخش مدیریت حریق فراهم می آورد. در این پروژه یک مرکز آموزشی و تحقیقاتی بزرگ نیز احداث شده است که کار آموزش مداوم به افراد یگان اطفاء حریق و تحقیقات علمی را نیز برعهده دارد.
در وبینار مدیریت حریق عرصه های طبیعی، حلقه مفقوده در مدیریت پایدار سرزمین بیش از 160 نفر از کارشناسان محیط زیست و جنگل ها و مراتع، اعضای تشکل های زیست محیطی و فعالان محیط زیستی شرکت داشتند.
