نوشته : Peter Gleick and Charles Iceland – August 27, 2018
در خاورمیانه خشک و داغ که جمعیت در آن به سرعت در حال رشد است و اکثر رودخانه های اصلی از مرزهای سیاسی عبور می کنند، آب به نقطه اصلی برای افزایش خشونت تبدیل شده است. از قله کوه های توروس در ترکیه که دجله و فرات را تا وادیه های بیابانی در نوک جنوبی یمن تغذیه می کند، تاریخچه درگیری آب داستان هشدارآمیزی را ارائه می کند: وقتی آب و سیاست در هم پیچیده مشیود و زمانی که همکاری قادر به از بین بردن درگیری نیست، آب شیرین تبدیل به مساله امنیت ملی و بشری و ابزاری در جهت خشونت میشود.
تاریخ طولانی جنگ در منطقه با تاریخ مناقشه بر سر آب در هم آمیخته است. اولین نزاع بر سر آب به 2400 سال قبل از میلاد بر سر استفاده از کانال های آبیای در شهرهای بین النهرین بین شهر اوما (شهری باستانی در سومر) و لاگاش بین رودخانه های دجله و فرات میرسد. هنگامی که دیواره ها و معابد بابل حدود 690 سال قبل از میلاد تخریب شدند، آب فرات برای از بین بردن خرابه های استفاد میشد.
هزاران سال بعد، این آبها در مرکز ده ها حادثه قرار گرفته اند، جایی که آب منبعی و سلاح و هدفی برای خشونت بوده است.
در سال 2016، دبیرکل سازمان ملل در گزارشی عنوان کرد که کنترل رودخانه های دجله و فرات یکی از تاکتیک های نظامی گروه داعش است. داعش ویدیوئی را منتشر کرد که پیروانش را به استفاده از آب به عنوان سلاح و آلوده کردن ان به سم برای کشتار مردم ترغیب می کرد. در جریان تداوم جنگ در سوریه و ادامه خشونت در عراق، همه سدهای منطقه به عنوان سلاح برای تحت فشار قرار دادن مردم با تهدید رهاسازی آب و ایجاد سیل و یا قطع آب مورد استفاده گروه های خشونت طلب قرار گرفت.
این چالش ها، از جمله رقابت مستقیم برای کمبود آب، همچنین توجه گروه های اطلاعاتی و دفاعی را به خود جلب کرده است. همانطور که دفتر اطلاعات ملی ایالات متحده در سال 2012، اشاره کرد: « طی 10 سال آینده، مشکلات آب به بی ثباتی در دولت هایی کمک خواهد کرد که مورد توجه امنیت ملی ایالات متحده است. کمبود آب و کیفیت پایین آن و سیل به خودی خود بعید است که به شکست دولت ها منجر شود، با این حال، مشکلات آب هنگامی که با فقر، تنش های اجتماعی، تخریب محیط زیست، رهبری بی اثر و نهادهای سیاسی ضعیف همراه باشد، به اختلالات اجتماعی منجر میشود که می تواند باعث شکست دولت ها گردد».
موسسه اقیانوس آرام و انیستیوی منابع جهان در حال تلاش برای ردیابی نقش آب در زمینه امنیت گسترده و شناسایی استراتژی های کاهش خطرات آب برای صلح هستند. پروژه آب، صلح و امنیت (WPS)، با هدف توسعه ابزار و استراتژی هایی برای کمک به از بین بردن آب از قلمرو مناقشات و بهبود این شانس که این موضوع منبعی برای همکاری شکل گرفته است.
ترجمه: شهره صدری
